Cenaze Namazının Hükmü Nedir?
Cenaze Namazı Ne Zaman Kılınabilir?
Cenaze Namazında Niyet Nasıldır?
Cenaze Namazı Abdestsiz Olarak Kılınabilir Mi?
Kadınlar Cenaze Namazı Kılabilir Mi?
Bu hükümler mevcut olduğu halde, cenaze namazlarında kadınlar neden bulunmuyor? Bu sualin açıklanması hususunda şunlar söylenebilir:
1. Cenaze namazı farz-ı kifayedir. Herkesin kılması şart değildir. Genellikle vakit namazlarının arkasından kılındığından ve vakit namazlarına da camiye erkekler geldiğinden cenaze namazı hep erkekler tarafından kılınır olmuştur.
2. Kadınlar erkeklere nisbetle duygusal olduklarından acı ve gözyaşlarına hâkim olamadıklarından, bazıları da bağırıp çağırarak ağladıklarından özellikle yakınları tarafından kadınlar cenazeden uzak tutulagelmiştir.
Bu uygulamanın kaynağı bir ölçüde hadis-i şeriflere dayanmaktadır.
Ümmü Atiyye (r.anha) şöyle diyor: “Biz kadınlar, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm tarafından cenazeyi takip etmekten men edildik, yalnız bu yasağa uymak bize vacip kılınmadı.” (İbni Mâce, Cenâiz:50.)
Hazret-i Ali (r.a.) rivayet ediyor:
“Resulullah (a.s.m.) dışarı çıktı, bir grup kadını oturur halde gördü ve sordu:
“Burada neden oturuyorsunuz?”
“Cenazeyi bekliyoruz.”
“Cenazeyi siz mi yıkayacaksınız?”
“Hayır.”
“Cenazeyi siz mı taşıyacaksınız?”
“Hayır.”
“Cenazeyi, mezara indirenlerle birlikte mi indireceksiniz?”
“Hayır.”
“Resulullah (a.s.m.) şöyle buyurdular: ‘Öyle ise günah işlemiş olarak ve sevapsız olarak geri dönünüz.”1
Burada cenazeyi takibin içinde cenaze namazı yer almıyor, ancak cenazenin namaz kılınacak yere taşınarak gelmesi bulunduğundan, uygulamanın içine girmiştir. Hattâ bu hadis-i şerifi delil olarak getiren Hanefi mezhebi âlimleri, kadınların cenazeyi takibinin tahrimen mekruh olduğu hükmüne varmışlardır.
Bu hadislerin devamı hadislerde ölüye ağlamanın mekruhluğuna temas edilir ve cenaze ile ilgili hadislerin tamamı gözden geçirildiğinde başta namaz olmak üzere, cenazenin evden alınıp defnine kadar cenaze merasimlerinde kadınların katılmamaları daha uygun ve yerinde olacağı neticesine varılmıştır.
1 İbni Mâce, Cenâiz: 51.
Gıyabi Cenaze Namazı Kılmak Caiz Midir?
Ayakkabı İle Cenaze Namazı Kılınır Mı?
Ebû Mesleme şöyle diyor: Enes bin Malik’e (ra). “Peygamber (asm) ayakkabıyla namaz kılar mıydı?” diye sordum. Enes: “Evet!..” dedi. (Buhari, Salât, 24; Tirmizi, Salât, 181)
Ancak ayakkabı temiz olmazsa; ne vakit namazı, ne de cenaze namazı onunla kılınmaz.
Bütün namazlarda olduğu gibi cenaze namazında da namaza engel olan pisliklerin giderilmesi (necasetten taharet) şarttır. Buna göre, cenaze namazı kılacak kimsenin ayakkabılarında namaza engel bir pislik yoksa, namazını ayakkabıları ile kılmasında dinen bir sakınca bulunmamaktadır. Nitekim;
“Rasûlüllah (asm), ayakkabıları ile cenaze namazına durmuş, Cebrail’in ayakkabılarına pislik bulaşmış olduğunu haber vermesi üzerine onları çıkarmıştır.” (Ebû Dâvud, Salât, 91)
Altı necis olan ayakkabıyla veya necis yere basarak, cenaze namazı kılınamaz, bu ayakkabıyı çıkarıp, temiz olan üst tarafına basarak kılınmalıdır. Bu durumda ayakkabının altının necis olması, namazın sıhhatine zarar vermez. Çünkü temiz olan üst yüzüne basarak namaz kılınmış olur.
Ayakkabıda necaset olduğu açıkça görülmüyorsa veya kesin olarak bilinmiyorsa, ayakkabıyı çıkarmak gerekmez.
Buna göre, cenaze namazı kılacak kimsenin ayakkabılarında namaza engel bir pislik yoksa, namazını ayakkabıları ile kılmasında dinen bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak ayyakabı temiz bile olsa, bununla cami ve mescit gibi ibadethanelere girmek uygun değildir.
Peygamber Efendimiz (asv) Borçlunun, Borcu Ödenmeden (Taahhüt Edilmeden) Neden Cenaze Namazını Kılmamış?
İntihar Eden Veya İçki İçen Kimsenin Cenaze Namazını Kılmak Caiz Midir?
Islâm bilginlerinin çoğunluğuna göre, intihar eden dinden çıkmış olmaz, üzerine cenaze namazı da kılınır. Hayber Gazvesinde intihar eden Kuzman`ın cehennemlik olduğu bildirilmişse de, cehennemde ebedî olarak kalacağını belirten açık bir ifade yoktur. Bu yüzden intihar suçunu işleyenin cezasını çektikten sonra cehennemden kurtulacağı umulur. Ancak bunun için, intihar edenin son anda mü`min sıfatını taşıması ve intiharın helâl olduğuna itikad etmemiş olması da şarttır (Kâmil Miras, X, 270).
Hz. Peygamber`in, bıçakla kendisini öldüren kimsenin cenaze namazını kıldırmadığı nakledilir. Ancak bu olay, intihar edeni cezalandırmak ve başkalarını böyle bir fiilden menetmek amacına yöneliktir. Nitekim Ashab-ı Kiram bu kimsenin cenaze namazını kılmıştır (el-Askalânî, Bulûgu`l Merâm, terc. A. Davudoğlu, Istanbul 1970, II, 276-277).
Cenaze Namazında Neden Rüku Ve Secde Yapılmaz?
Cenaze namazında rüku ve secdenin olmamasının hikmetine yönelik çeşitli yorumlar yapılsa da, cenaze namazı dua yeridir; kıraat mahalli değildir.