İkindi Namazı İle İlgili Soru ve Cevaplar

İkindi vakti, öğle vaktinin çıktığı andan itibaren başlar ve güneşin batması ile son bulur. Yani çoğunluk fakihlere göre, cisimlerin gölgesi fey-i zeval dışında bir misline, Ebû Hanîfe’ye göre ise iki misline ulaşınca ikindi vakti girer.

Hadiste şöyle buyurulur:

“Güneş batmadan önce ikindi namazından bir rek’ata yetişen kimse ikindi namazına yetişmiştir”

| Zeylaî, Nasbu’r-Râye, I, 228)

Ancak çoğunluğa göre güneşin sararma vaktinde ikindi namazını kılmak mekruhtur. Çünkü Hz. Peygamber, münafıkların ikindi namazını geciktirerek, sonunda acele bir şekilde kıldıklarını bildirmiştir (eş-Şevkânî, Neylü’l-Evtâr, I, 307)

İkindi namazını asr-ı evvelde kılmak, İmâm Ebû Yusuf, İmâm Muhammed ve diğer mezhep imamlarının görüşü; asr-ı sânide kılmak ise İmam A’zam’ın görüşüdür.

Her iki görüşle de amel edilir. Ancak ülkemizde adet olan yaygın görüş asr-ı evvelde kılınmasıdır.

| Sorularla İslamiyet

İkindi namazının sünnetinin kılınması hakkında Peygamber Efendimizin (asm) teşvik edici mübarek sözleri mevcuttur. Fakat diğer sünnetlerde olduğu gibi, ikindi namazının sünnetinin terki halinde bir ikaz bulunmamaktadır. Sadece teşvik bulunmaktadır.

Zaten ikindi namazının sünneti ile yatsı namazının ilk dört rekâtlık sünneti menduptur. Sünnet-i gayr-ı müekkede ve müstehap olarak da bilinen mendup, Peygamber Efendimizin (asm) ibadet maksadıyla ara sıra yaptığı, bazan yapıp, bazan terk ettiği işleridir. Sevabı çok olup işlenmesi teşvik edildiğinden de mendup denmiştir.

İbni Ömer radıyallahu anhümâ’nın rivayetine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“İkindi namazının farzından önce dört rek`at namaz kılan kimseye, Allah rahmetini ihsân etsin.

| Ebû Dâvûd, Tatavvu 8; Tirmizî, Salât 201

İkindi namazı kılındıktan sonra güneşin batmasına kadar olan vakitte nafile namaz kılmak mekruhtur.Farz ve vacip namaz mekruh değildir. Cenaze namazı ve tilavet secdesi de mekruh değildir. Bu iki vakitten birinde başlanmış olan bir nafile namazı, kerahetten kurtulması için bozulmuş olursa, sonradan onu kaza etmek gerekir.

Cevap 2:

İkindi Namazından Sonra Nafile Namaz Veya Kaza Namazı Kılınır Mı? İkindi namazının vakti girdikten sonra nafile kılmada bir sıkıntı yoktur. İkindiyi kıldıktan sonra ise nafile kılmamak gerekir. Kaza kılınabilir. Akşam namazına kırk dakika kalınca ise kaza da kılınmaz. Sabah namazında ise yine nafile, farzın öncesinde ve sonrasında olmak üzere kılınmamalıdır. Sadece sabah namazının iki rekât Sünnet’i kılınır. Kerahet vakti girmemiş ise kaza kılınabilir.

| Nurettin YILDIZ

İmam Beyhakî, Hz. Ali’den (r.a.) şu rivâyeti kaydeder: “Resulullah (a.s.m.),sabah ile ikindi namazları müstesna olmak üzere her farz namazdan sonra ikişer rekât nâfile namaz kılardı.”

| Ahmed Davudoğlu. Sahih-i Müslim Tercemesi

Fıkıh kitaplarında bu iki namaz için ‘gayrı müekked Sünnet’ ifadesi bunun için kullanılmaktadır. Yani bu iki namaz diğer Sünnet namazlar gibi değildir. Zira bunları emreden kuvvetli bir hadis yoktur. Ama kılınmasının ecir vesilesi olacağı aşikârdır.

| Nurettin YILDIZ

Güneşin sararmasından ve gözleri kamaştırmaz bir hale gelmesinden itibaren batışı zamanına kadar olan vakittir. Bu da güneşin batmasından yani akşam namazından 45 dk öncedir.

İkindi namazı kerahet vaktine kadar geciktirilmişse, namaz kazaya bırakılmaz, sünneti terk edilerek sadece farzı kılınır. Hattâ güneş batmadan evvel iftitah tekbiri alınarak ikindinin farzına durulsa, namazda iken güneş batsa, bu bile sahih olur. Namaz kazaya kalmış olmaz, vaktinde edâ edilmiş sayılır. Bu ikindi namazına has bir durumdur.

| Sorularla İslamiyet

Kaza ederken, “Niyet ettim Allah rızası için ikindi namazının farzının kazasını kılmaya” diye niyet edilir.

İkindi ve yatsı namazlarının ilk teşehhüdünde salli ve barik dualarını okumak sünnettir. Okumamaktan dolayı her hangi bir şey gerekmez. Sünnet terkedildiği için sevabından mahrum kalınmış olur. Sehiv secdesi gerekmez.

İkindi ve yatsı namazının ilk sünnetleri iki rekat olarak da kılınabilmektedir. Peygamberimiz (asv) bazan iki rekatta bir selam vererek de kılmıştır. Bu sebepten ikindi namazının ve yatsı namazının ilk sünnetlerinin ilk oturuşlarında salli-barik duaları da okunmaktadır.

Öğle ve ikindi namazları tek başına da kılınsa, cemaatle de kılınsa kıraatin gizli yapılması vaciptir. Gündüz kılınan nafile namazlarda da gizli okumak aynı şekilde vaciptir. Bu gizlilik insanın kandi sesini kendi duyacağı kadar olmalıdır. Hiç duymayacak şekilde okuduğunda kıraat olmaz.

Bunun sebebi ise Hz Peygamber Efendimiz (sav) İslama davetin ilk yıllarında tebliğ vazifesini gizli yapırodu ancak namazlarda kıraatte sesini yülseterek namaz kıldırırdı. Bu yüzden müşriklerin hakaretlerine ve alaylarına maruz kalırlardı. Müşrilerin bu çirkin hareketlerine meydan verilmemesi ve Müslümanların eziyetlere maruz kalmaması için şu ayet-i kerime nazil oldu:

“Namazında sesini ne çok yükselt, ne de fazlaca kıs; ikisi ortasında bir yol tut.” (İsra, 17/110)

Ayetel kürsi okumak çok sevaptır.

Allahü lâ ilâhe illâ hüvel hayyül kayyûm. Lâ te’huzühû sinetün ve lâ nevm. Lehû mâ fis-semâvâti vemâ fil erd. Menzellezî yeşfeu indehû illâ biiznihi. ya’lemü mâ beyne eydîhim vemâ halfehüm velâ yühîtûne bişey’in min ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyühüssemâvâti vel erd. Velâ yeûdühü hıfzuhumâ ve hüvel aliyyül azîm.

”Her kim farz namazların peşinden Ayete’l-Kürsî’yi okursa, diğer namaza kadar Allah’ın zimmetinde olur.

| Taberani

Kelime-i tevhidi zikredebilirsiniz.(33 defa veya 100 defa) Benim ve diğer Peygamberlerin dediği en üstün şey, La ilahe illallah sözüdür.

| Tirmizi

Çeşitli salavatlar zikredebilirsiniz. Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala ali seyyidina Muhammed. Biadedi külli dain ve devain ve barik ve sellim aleyhi ve aleyhim kesira (üç kere üçüncüsünde kesira yerine kesiran kesira)

Elfü elfi salatin ve elfü elfi salamin aleyke ya Rasulallah Sana binlerce salât ü selam olsun Ey Allah’ın Resûlü Elfü elfi salatin ve elfü elfi salamin aleyke ya Habiballah Sana binlerce salât ü selam olsun Ey Allah’ın Sevgilisi Elfü elfi salatin ve elfü elfi salamin aleyke ya emine vahyillah Sana binlerce salat ü selam olsun ey Allah’ın vahyinin emîn temsilcisi ”Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber’e salât ediyorlar. Ey iman edenler! Siz de ona salât edin, selâm edin. [Ahzab Suresi, 56. ayet]

Tercuman-ı ism-i azam duasını okuyabilirsiniz.

Bismillâhirrahmânirrahim “Subhaneke ya Allâh, tealeyte yâ Rahmân, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Râhîm, tealeyte yâ Kerîm, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Hamîd, tealeyte yâ Hakîm, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Mecid, tealeyte yâ Melik, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Kuddüs, tealeyte yâ Selâm, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Mü’min, tealeyte yâ Müheymin, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Âziz, tealeyte yâ Cebbâr, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Mütekebbir, tealeyte yâ Hâlık, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Evvel, tealeyte yâ Âhir, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Zâhir, tealeyte yâ Bâtın, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân

Subhaneke ya Bâri, tealeyte yâ Musâvvir, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Tevvâb, tealeyte yâ Vehhâb, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Bâis, tealeyte yâ Vâris, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Kâdim, tealeyte yâ Mukim, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Ferd, tealeyte yâ Vitr, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Nur, tealeyte yâ Settâr, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Celil, tealeyte yâ Cemil, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Kâhir, tealeyte yâ Kâdir, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Melik, tealeyte yâ Muktedir, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Alim, tealeyte yâ Âllâm, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Aziym, tealeyte yâ Gâfur, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân

Subhaneke ya Hâlim, tealeyte yâ Vedud, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Şehid, tealeyte yâ Şâhid, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Kebir, tealeyte yâ Müteâl, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Nur, tealeyte yâ Lâtif, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Semi’, tealeyte yâ Kefil, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Kârib, tealeyte yâ Bâsiyr, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Hâk, tealeyte yâ Mübin, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Râuf, tealeyte yâ Râhiym, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Tâhir, tealeyte yâ Müteâhhir, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Mücemmil, tealeyte yâ Mufâddil, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Müzhır, tealeyte yâ Mün’im, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân

Subhaneke ya Deyyân, tealeyte yâ Sultân, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Hannân, tealeyte yâ Mennân, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Ehad, tealeyte yâ Samed, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Hayy, tealeyte yâ Kayyum, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Adl, tealeyte yâ Hakem, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân Subhaneke ya Ferd, tealeyte yâ Kuddûs, ecirnâ mine’n-nâr bi afvike yâ Rahmân.” “(Eller açılır) Subhâneke âhiyyen şerâhiyyen tealeyte lâ ilâhe illâ ente ecirnâ ve ecir üstâdenâ ve vâlideynâ ve rufekâenâ ve âkribâenâ ve ahbâbene’l-mü’minîne’l-muhlisîyne mine’n-nâr ve min külli nâr (eller aşağıya çevrilir) vahfaznâ minşerri’n-nefsi ve’ş-şeytan ve min şerri’l-cinni ve’l-insân ve min şerri’l-bid’âti ve’d-dalâleti ve’l-ilhâdi ve’t-tuğyân (eller yukârı çevrilir) bi âfvike yâ Mücir, bi fadlike yâ Gaffâr, bi rahmetike yâ erhame’r-râhimîn. Allâhumme edhilne’l-cennete mea’l-ebrâr, bişefâati nebiyyike’l-muhtar. Amîn ve’l-hamdülillâhi rabbi’l-âlemin.”

• Nebe (Amme) suresini okuyabilirsiniz.

Kur’an-ı Kerim’in dört temel esası ve dört ana amacı ve hedefi vardır:

Birincisi, Tevhid ve Vahdaniyet-i İlahiyi ilan ve ispat etmek.

İkincisi, Haşir, yani Öldükten sonra bedenen dirilmeyi izah ve ispat ederek insanları ona hazırlamaktır.

Üçüncüsü, Nübüvvet, yani peygamberlik müessesesini tespit ile peygamberlere verilen ilim ile maddi ve manevi terakkiyi sağlamaktır.

Dördüncüsü, Adalet ve İbadet ile ferdin nefsi ile rabbi ve toplum arasındaki münasebetleri adalet çerçevesinde yerli yerine oturtmaktır.

Nebe Suresi bu dört amaçtan ilk ikisini, yani tevhit ve haşri tam ispat eden, müşriklerin “öldükten sonra biz dirilecek miyiz?” şeklindeki itirazlarına ilmi, akli ve hikmete uygun cevap vererek ilzam ve iskat eden suredir. Bu açıdan önemi ve fazileti büyüktür. Bu bakımdan eskiden beri İslam bilginleri ve tasavvuf erbabı sabah güneş doğarken ve ikindi namazından sonra okumanın büyük fazileti olduğuna dair ittifak etmişlerdir.